Başkan Tugay'dan 'çöp krizi' çıkışı: Hangi siyasi görüşe sahip olursanız olun...

ÖMER FARUK ALTIN/EGE'YE BAKIŞ - İzmir’de halk tarafında da siyaset tarafında da çokça tepki gören çöp sorunu, gündemdeki yerini korumaya devam ediyor. Son olarak Harmandalı Çöp Tesisi’nin geçici olarak kullanılmasıyla ilgili verilen kararın ardından, bazı ilçe belediyelere de çöplerin toplanmaması dolayısıyla soruşturma başlatıldı.

İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Cemil Tugay, çöp sorunuyla ilgili detaylı açıklamalarda bulunduğu bir basın toplantısı gerçekleştirdi. Tugay, konuşmasında çöp sorununun siyasileştirilmemesi gerektiğinin altını çizdi. Tugay, “Çöp konusunu ya da atık konusunu siyasete malzeme edilmemesi gereken bir konu olarak düşünüyorum. Çünkü bir metropolde yaşıyoruz, 4,5 milyon insanın yaşadığı bir şehirde yaşıyoruz. Her gün 5 bin 500 6 bin ton civarı atık çıkıyor. Bu tarafın bertarafı çevre ve halk sağlığı gözetilerek yapılması gereken bir iştir. Hangi siyasi görüşün sahibi olursanız olun bu konu herkes için önemlidir” ifadelerini kullandı.

Tugay, açıklamasında şu ifadelere yer verdi:

“Şunu bir kere başında tespit edelim çünkü bazı şeyleri herkesin aklında doğru oturtması lazım. Birileri toplumun, halkın aklını karıştırmaya çalışırken herkesin bu bilgilere sahip olması lazım. Atık konusu üç aşamalı, biri toplama konusu, bir diğeri transfer bir diğeri de bertaraf. Toplama aşaması kanunla ilçe belediyelerine verilmiş bir iştir. Yan her ilçe belediyesi kendi sınırları içinde her türlü atığı toplamakla yükümlüdür. Bu Büyükşehir’in sorumluluk konusu değildir. Ama transfer konusu ve bertaraf konusu Büyükşehir Belediyesi’nin sorumluluğu ve yetkisinde olan bir konudur. Bunları lütfen herkes aklında doğru oturtsun. Şehrimizde 1992 yılında Harmandalı Depolama alanı olarak belirlenmiş. O yıllarda aslında yakın çevrede bir yerleşim alanı da olmadığı için kimsenin şikayeti ulaşmadan uzun yıllar depolama alanı olarak kullanılmış. Bir de şu var ki 2012 yılında büyükşehir kanunu çıkana kadar büyükşehir belediyesi merkez ilçeleriyle ilgili depolama işlemi yaparken çevre ilçeler kendi belirledikleri alanda depolama yapıyorlardı. Ama 2012 yılında çıkarılan kanundan sonra 30 ilçenin tamamı İzBB yetkisine geçti. Bu arada 2010 yılında katı atık bertaraf kanunu çıktı. Daha önceden atık döküm alanıyla ilgili istemeyen bazı özel şartlar ÇED raporları istenmeye başladı. Dolayısıyla 2010 yılında sonra yeni bertaraf alanları buna göre belirlenmeye başladı. Böyle bir süreç içerisinde İzmir’in çöpleriyle ya da atıklarıyla ilgili yeni bertaraf tesisleri kuralım diye bir taraftan çaba gösterilirken diğer taraftan kayda değer ilerleme sağlanamayan bazı konular ve atık miktarı fazla olması nedeniyle Harmandalı kullanılmaya devam edildi. Harmandalı’nın çöp depolama ve bertaraf alanı olarak kullanılmasıyla ilgili bir dava var, sonuçlanmış bir dava. Bunun ne olduğuna herkesin bakması lazım. Bu bölgenin neden kullanılmasıyla ilgili bir dava açılmış, burada bir heyelan riski var diyerek açılmış bir dava bu. 2023 yılında mahkemenin bir kararı var, sizlerin de bildiği gibi ama 25 Haziran 2025’te bu karar danıştayın onamasıyla birlikte kesinleşti ve bu alanı kullanamamaya başladık.”

"ÖNEMLİ VE YÜKSEL MALİYETLİ MÜLKİYETLER VAR"

İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin bu konuyla ilgili ne gibi çalışmalar yaptığını anlatan Tugay, "Peki İzmir’de İzBB neler yaptı, nerede ne kadar ilerleyebildi? Şu anda Bergama’da ve ödemişte iki entegre çöp tesisi için izin alındı. Bunun dışında 2015 yılında Yamanlar için İzBB ÇED başvurusu yaptı bu süreç miktar ilerledi. ÇED sürecinde DSİ İzBB’den Bir susuzlaştırma projesi yapmasını istedi. Bu raporu hazırlattığında İzBB büyük zorluklar içerdiği anlaşıldı. Uzun yıllar boyunca çok noktadan su çekilerek buranın susuzlaştırılabileceği ve çok masraflı uzun bir iş olacağı anlaşıldı. Ayrıca önemli ve yüksel maliyetli mülkiyetler var, bu nedenle bu iş durduruldu. Bunun dışında, olgunlaşmış başvurular var, ilerletilmiş bazı süreçler var. Mendereste Gölova’da 2020 yılında yapılmış bir başvuru var, Kemalpaşa Organize sanayi bölgesinde, Tire Karateke’de bir bakiye alnı olarak süreç başlatılmış. Kemalpaşa’da evsel atık için süreç başlatılmış. Ama bu başvuruların hiçbiri sonuçlandırılamadı. Herhangi bir başvuru çalışma yapılmadı iddiası doğru değildir. Bazıları siyasete malzeme edildi bazıları da bürokratik süreçlerle durduruldu. Kemalpaşa’daki evsel atık başvurusunun neden durdurulduğunu hala bilmiyoruz. Göreve geldiğimizden beri sürekli çalışıyoruz, 11 yeni ön etüt alanı var. Bu alanlarda çalışmamız devam ediyor ve buralardan sonuç almayı umuyoruz. Danıştayın onayladığı kararda yazan bir ifadeyi sunmak istiyorum çünkü neden Harmandalına izin verildiğini açıklayan bir bilgi; ‘Yürütülen çalışmalar neticesinde sahada kısmen ya da tamamen depolama faaliyeti bulunabileceği ile ilgili rapor tanzim edilmesi ve bakanlıkta uygun bulunması halinde tesiste depolama faaliyeti devam edebileceği’ danıştayın hükmünde bu yazıyor. Biz bu ifadeye binaen, bahsi geçen alanda Harmandalı’nda bir kayma olup olmadığına ve bu alanda depolama yapılıp yapılamayacağına dair analiz raporu hazırlattık. Bu rapor da üniversiteden onaylandı. Bununla beraber bakanlığa başvuruda bulunduk. Sonrasında 31 Ekim’e kadar izin verildi. İzBB’ye bu süreçte bazı şartlar getirildi, biz bu sorumluluğu aldık. Şunu hatırlatmak gerekir, İzmir’de hepimizin gülük yaşamda ürettiği atıklar için çözüm gerekiyor, Bunun en doğrusu tabii ki çağdaş modern tesislerle gerçekleştirilmesi” diye konuştu.

"11 TANE ÖN ETÜTTE İNCELEDİĞİMİZ ALANIN HİÇBİRİ İZBB'YE AİT DEĞİL"

Tugay, bu süreçte iktidar partisi ve bakanlıklar da ortak çalışmak durumunda olduğunu ayrıca Büyükşehir’in tesis için alanı da olmadığını ifade eden Tugay, açıklamasını şu şekilde noktaladı:

“İzBB şurada zorlanıyor, bu alanları belirlemek için ya bizim bir alanımız olması lazım ya da uygun gördüğümüz bazı alanların sahibi kimse onlardan istememiz lazım. Bizim şu an 11 tane ön etütte incelediğimiz alanın hiçbiri İzBB’ye ait değil. İzBB bunun için uygun bir alanı yok. Dolayısıyla bu alanların bize tahsisi gerekiyor. Ayrıca kendi kendimize yetki yad a ruhsat eremiyoruz bu yerler için. Bakanlık tarafından verilmesi gerekiyor. Dolaysıyla biz bu sürece bakanlıkların diğer kurumların onayına muhtaç durumdayız. I nedenledir ki İzBB bu süreçleri ilerletmekte zorlanıyor. Harmandalı’da o bölgede yaşayan vatandaşlarımızın duyduğu rahatsızlık elbette önem verdiğimiz bir konu ancak çaresizlikten o yeri kullanmak zorunda kalıyoruz. Kendi yaptığımız planda İzmir’in atık yönetim planını en çağdaş şekilde yapmaya çalışıyoruz. Bugün bunu açıklamak zorunda kalmamın bir nedeni, dün Genel Başkan Yardımcımız Gökhan Zeybeğin konuşmasında İzmir’le ilgili söylediği sözler ve AK Partili bazı isimlerin tepkisi. Sayın Zeybek’le bugün görüşebildik, anladığım kadarıyla kendisi yanlış bilgilendirilmiş. Harmandalı’nı bakanlık kapatmadı kullanımı, yeniden açılma sürecinde bakanlık gerçekten bizi de çok zorlayan bir süreç yürüttü. Ama sonuçta sorunun çözümü için bize bir yol açtı. Bu süreci AK Parti İl Başkanı Bilal Saygılı ve AK Parti İzmir Milletvekili Eyyüp Kadir İnanır yakından takip ettiler. Onların bu sürecin çözümünde katkıları olmuştur. Doğruların ifade edilmesi açısından bunları söyleme ihtiyacı duyuyorum. Bugün Karşıyaka’da, Buca’da çöplerin birikme nedeni ilçe belediyelerimizin çalışanlarıyla yaşadığı sorunlardır. Diğer ilçelerimizde böyle bir sorun olmamasının en önemli nedeni budur. Özellikle bu iki ilçemizde tamamen bundan kaynaklanan sorunlardır. Çözümle ilgili geçen gün Buca Belediye Başkanı’nı ziyaret ettim, bugün Karşıyaka Belediye Başkanı’nı buraya davet ettim. Elimizden ne gelirse yapmaya hazırız. Bugüne kadar zaten İzBB zorunda olmadığı halede pek çok yerde çöplerin kaldırılması için uğraştı. Buca’daki çöpler önemli oranda toplandı, benzer bir şeyi Karşıyaka Belediyesi’yle de mutlaka çalışacağız. Halkımızın böyle bir sorunla muhatap olmasını kabul edemeyiz. Ancak kanun ve mevzuatla sınırlandırılmış konular olduğu lütfen unutulmasın. Herhangi bir ilçe belediyesinin çöplerini İzBB toplayamaz. Herksin görevi belli. Evlerden atıkların geri dönüşümüyle ilgili bir çalışma başlattık. Bunu mümkün olan en hızlı şekilde ilerleteceğiz. Normal çöpün yüzde 40ını bazen 50siini oluşturan evsel atıkların dönüşümüyle ilgili çalışmaları 2 sene içerisinde sonlandıracağız. Belki Avrupa’da da bu işi en başarılı yapan şehir olacağız. Bizim her durumda bir bertaraf, yakma tesisine ihtiyacımız var. Bunlar için bize yer, onay, izin verilmesi lazım. Bu konuda da başta çevre bakanlığı olmak üzere tüm kurumlarla ortak çalışmak zorundayız. Çöp konusu asla siyasete malzeme edilmemesi gereken bir konu. Bir sağlık konusudur, herhangi bir parti tarafından istismar edilmesi doğru değil.”

Başkan Tugay'dan 'çöp krizi' çıkışı: Hangi siyasi görüşe sahip olursanız olun...

İzmir’de uzun süredir devam eden çöp sorununa ilişkin açıklamalarda bulunan İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Cemil Tugay, “Çöp konusu asla siyasete malzeme edilmemesi gereken bir konu” dedi ve 11 etüt alanı olduğunu belirtti.