‘’Ne kadar anlatırsam anlatayım çocuğum beni dinlemiyor, söylediklerimi uygulamıyor...’’ Danışan velilerimden sıklıkla duyduğum bu sitem cümlesi eminim size de çok tanıdık gelmiştir. Bizler büyükler olarak çocuklara neler yapmaları gerektiğini söylüyoruz, kurallar koyuyoruz ve bunları harfiyen uygulamalarını bekliyoruz. Ebeveynlerinin taleplerini duymamazlıktan gelip uygulamayan çocuklara ise ‘arsız’ veya ‘inatçı’ etiketlerini yapıştırıyoruz.
Tam da bu aşamada şu noktaya dikkat çekmek istiyorum: ‘’Söylenenleri davranışlarla pekiştirmek...’’ İvedilikle ele alınması gereken konu şu ki; çocuklarıyla bu tür sorunlar yaşayan ebeveynler, isteklerini kendi davranışlarıyla pekiştirme konusunda ne kadar başarılı?
Anne-babanın tutum ve davranışları, doğaları gereği çok iyi birer gözlemci olan çocukların dikkatinden kaçmaz. Çocuklar çoğunlukla, ebeveynlerinden duyduklarını değil gördüklerini kopyalar ve uygularlar. Peki ebeveyn olarak, anlatılanlardan ziyade gördüklerini uygulayan çocukların gözünden nasıl birer anne-baba olduğumuzu dinliyor muyuz? Elbetteki çocuğunuz ‘Bizler senin için nasıl birer anne-babayız?’ gibi direkt sorulan sorular karşısında dürüst davranamayacak, sizleri kırmak istemeyecek ve sizlerin duymak istediği cevapları verecektir.
Peki çocuklarımızın gözünden en objektif şekilde kendimizi nasıl dinleyebiliriz? Bunun için siz ebeveynlere basit ve keyifli bir oyun önereceğim. ‘Halı Oyunu’... Evinizde varolan herhangi bir halıyı belirleyip tüm aile bireyleri sırayla o halının üzerine çıkacaksınız. Halının sınırları içerisinde olan kişi, aile bireyleri içerisinden kimi isterse o kişi olacak ve onun gibi konuşup, davranacak. Oyunu biraz daha detaylandırmak gerekirse; eğer sıra çocuğunuzdaysa ve çocuğunuz halıya çıktığında baba figürü olmayı seçtiyse, izleyecekleriniz ve duyacaklarınız tamamen sizsiniz. Yani çocuğunuzu izlerken aslında baba olarak kendinizi çocuğunuzun gözünden dinleyeceksiniz, doğru veya yanlış davranışlarınızı tüm hatlarıyla göreceksiniz. Çocuğunuzun sizi bu kadar iyi taklit edebiliyor olmasına karşılık kısa süreli bir şaşkınlığa uğrayacağınızın haberini de vermek isterim. Çünkü çocuklar çok iyi gözlemleyip, kopyalar ve uygularlar. Diğer taraftan sıra ebeveyn olarak size geldiğinde ve halının üzerine çıktığınızda çocuk olmayı tercih edin ve çocuğunuzun davranışlarını sergileyin. Bu durumun sizde yarattığı şaşkınlığın aynısının çocuğunuzda da olduğunu farkedeceksiniz. Çocuklara ‘Bu şekilde hatalı davranıyorsun’ demek Onlar için çok bir şey ifade etmeyecektir. Çocuk kendi davranışına bire bir maruz kaldığında ne yaptığını o zaman farkedecek ve bu aşamadan sonraki uyarılarınız çocuk için daha anlamlı olacaktır.
Ne de olsa atalarımız ‘duyduğuna değil, gördüğüne inan’ demişler, ne de güzel bir tespit yapmışlar...
Herkese keyifli okumalar, sağlıklı günler...