GÜLPERİ TİBİN/ EGE’YE BAKIŞ – İzmir Büyükşehir Belediye Meclisi Kasım Ayı Olağan Toplantısı’nın 6’ncı oturumu gerçekleştirildi. Toplantıya, İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Cemil Tugay başkanlık etti. Toplantıda, ESHOT Genel Müdürlüğü’nün bütçesi, İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin 2025 yılı bütçesi ve İZTARIM’ın sermaye artışı gibi konular görüşüldü. AKP ve CHP Grubu arasında ESHOT’un bütçesi üzerine tartışmalar yaşandı. Öte yandan, bütçe ve performans programı, oybirliğiyle geçti. ESHOT’un Bütçe Programını, CHP’li Meclis Üyesi Şebnem Türe okudu.
ÖĞRENCİLERE ULAŞIM KOLAYLIĞI
Toplantıda, öğrencilere ekonomik seyahat imkanı sağlamak için öğrenci abonman kartı dijital altyapı hazırlıkları tamamlanınca hizmete gireceği öğrenildi.
ESHOT’un vergi yükünün yıllık 1 milyar TL’yi bulduğu belirtildi. Ayrıca, yıllık gider bütçesi 24 milyar 200 milyon TL olarak açıklandı. Gelir bütçesi ise 13 milyar 300 milyon TL olarak tahmin edilirken, gelir ve gider arasındaki farkın 11 milyar TL olduğu görüldü.
“GELİR GİDERİ KARŞILAMIYOR”
CHP’li meclis üyesi Candaş Yeter, AKP Grubu’ndan gelen akaryakıt miktarının yıllar içinde elektrikli araç sayısı artarken akaryakıt maliyetinin düşmediği yönündeki eleştiriye yanıt verdi. Gelirin gideri karşılamadığını ifade eden Yeter, “Dünya standartlarına göre otobüs başına şoför sayısının 2-2,5 arasında olması gerekiyor, personel fazlamız yok. 2025 yılı mali yılı bütçede 3 milyar TL kurum hasılatı öngörülüyor, akaryakıt gideri ise 3,5 milyar. 2024 yılı mali 1 milyar 399 TL iken akaryakıt gideri 1 milyar 600 milyon TL olmuştur. Gelir gideri karşılamıyor. Belediyeler merkezi hükümetten daha fazla destek almalıdır. Yolcu başına 24 lira 48 kuruş belediye tarafından sübvanse edilmektedir” diye konuştu.
KARŞIYAKA STADI İÇİN START 2025’TE
İzBB bütçesini de değerlendiren Yeter, Karşıyakalılara “stat” müjdesini verdi. Stat inşasının İzBB bütçe programına göre 2025 yılında başlayacağını müjdeleyen Yeter, şunları kaydetti:
“2 adet öğrenci yurdu içi yer tespit çalışmaları planlanmaktadır. Bütçenin yüzde 21’i kentlinin gelişimini desteklemek için ayrılmıştır. Yer verileri yüzde 100 güncellenecek, ücretsiz internet hizmeti sağlanacak. Dijital ekosistem kurulmasını amaçlayan akıllı şehir platformu çalışması yapılacaktır. Kurumsal kapasitenin artırılmasında yapımına başlanan Eşrefpaşa Hastanesinin 2025 yılında yapılması planlanmaktadır. Bayraklı Özkanlar yeni nesil pazaryeri, Yenişehir hizmet binası, Çeşme Terminal Binası çalışmaları, Bornova Pınarbaşı Tansaş Sosyal Yardım Deposu, kız öğrenci yurdu projelerinin yapım süreci yürütülecek. İş makinesi ihtiyaçları için taşıt alım çalışmaları yapılacaktır. Kültür faaliyetleri yaygınlaştırılacak. 2025 yılında 10 binin üzerinde kitap dağıtılacak. Kentin farklı bölgelerinde kütüphaneler için yer tespit çalışmaları başlamıştır. Kent genelinde koruma ve sağlıklaştırma faaliyetleri yürütülecektir. Proje alanlarının restorasyon çalışmalarına başlanacaktır. Hayvan sağlığına yönelik 29 bin hayvan kısırlaştırılacaktır. Sahiplendirmeye devam edilecektir. 24 bin hayvana koruyucu veterinerlik hekimlik yapılacaktır. 2 yeni hayvan bakım evi çalışmaları yürütülüyor. İnsan sağlığı için ağız ve diş sağlığı kontrolleri yapılacak, evde bakım hizmeti sağlanacaktır. Sağlıklı yaş alma merkezinde çalışmalar yürütülecek. 300 amatör spor kulübüne destek sağlanacak. Yeni spor tesisleri yapılacak, olanlar yenilenecektir. Mahallelerde halı saha yapılacaktır. Zübeyde Hanım stadı çalışmalarına da 2025 yılına başlanacaktır.”
BÜTÇE’NİN YÜZDE 34’Ü YATIRIMLARA!
Yeter, İzBB bütçesinin yüzde 34’ünün yatırımlara ayrıldığını açıklayarak, şöyle konuştu:
“61 milyar 412 milyonluk bütçenin yüzde 8’ini oluşturan çoklu krizlere dirençli kent belediyeciliği için ayrılmıştır. Bayraklı, Konak, Bornova’da mikro bölgeleme çalışmamaları tamamlanacak, itfaiye binaları projelendirilecektir. Gider bütçesinin 31 milyarı yani yüzde 34’ü doğrudan yatırımlara ayrılmıştır. Gelir ve gider arasında 16 milyarlık fark ise net finansman olarak tahmin edilerek bütçe denkliği sağlanmıştır.”
“İZMİR HALKININ KONFORLU YAŞAMASINI HEDEFLEMELİYİZ”
Başkan Tugay’ın “İzmir’i turizm kenti yapmak gibi bir vizyonum yok” açıklamalarını hatırlatan AKP Gaziemir Meclis Üyesi Uğur İnan Atmaca, “İzmir’in kent kimliği noktasında ne düşünüyorsunuz” sorusunu sordu. Atmaca’nın sorusuna yanıt veren Tugay ise şu ifadeleri kullandı:
“Hepimizin bireysel öngörüleri var ama bazı kararları verirken araştırma, kurum görüşleri yapıyoruz. İzmir’ ekonomik İzmir vakfı bir sunum yaptı, İzmir’in kent kimliği ve gelecekte olası gelişim alanlarıyla ilgili hangi sektör ve tema üzerinden gelişim beklendiğine dair araştırma yapmalarını istedim. Vizyon 2074 isimli çalışmasıyla bir dizi toplantı düzenliyor. Akademisyenler, araştırmacılar, STK’lar, odalar katılıyor. Belediyeden de arkadaşlarımız katılıyor. Buralarda da bu sorular soruluyor. Benim bireysel görüşüm, biz İzBB olarak her şeyden önce İzmir halkının bu şehirde huzurlu, sağlıklı, konforlu, her türlü tehditten arınmış şekilde yaşamasını hedeflemeliyiz. Ulaşım, körfezin temizliği, kentin daha yeşil olması, kirli havadan arındırılması, gıda, su enerji krizleriyle ilgili çalışmalar yapılması. Sağlıksız yapıların dönüşümü için planlamalar yapılması gibi bir şey. Bunların hepsi İzmirlilerin huzur içinde yaşamasıyla ilgili.”
“İZMİR, NİTELİKLİ TURİSTİ HAK EDİYOR”
Tugay açıklamasına şöyle devam etti:
"Bizde turizmi turist sayısı ile orantılıyorlar. Oysa birçok turizm il ve ilçemizde ucuz turizm hizmeti veriyoruz. Bu nedenle turist sayısı çok gibi görünse de 100 turistin harcadığı parayı başka ülkede 1 turist harcıyor. Dolayısıyla 100 turist ilçeye zarar veriyor aslında. Avrupa’nın birçok kentinde turist istemiyoruz kampanyaları yapılıyor. Biz tabi ki turist istiyoruz ama İzmir’in kalkınmasına katkıda bulanacak turist istiyoruz. Buraya gelenler İzmir’de nasıl bir yermiş diye kalmış, ucuz otellerde kalan, ekmek arası yiyip, bir harcama yapmadan buraya gelsin gitsin istemiyoruz. Benim görüşüm bu şekilde. İzmir’i gerçekten seven biri olarak, İzmir’in kıymetli olduğunu ve nitelikli turisti hak ettiğini düşünüyorum. Turizme karşı değilim ama turizm adı altındaki ucuz hizmetlere karşıyım. İzmir’i iyi bir hale getirelim İzmirliler açısından. Turizmi nasıl teşvik ederiz, otel yapıp, yatak kapasitesini artırmayı hedeflemiyoruz, temiz olmalıyız, yollarımızı yapmalıyız, daha yeşil, daha temiz havası olan bir şehir olmasını istiyoruz. Böyle olduğu zaman turizm için de çekici bir kent oluyor. Biz bunları turist gelsin diye değil şehrimiz için, vatandaşımız için yapıyoruz. Benim için turiste hizmetten çok İzmirliye hizmet etmek öncelikli. İzmirliye yapılan hizmet kentin daha iyi olmasını sağlayacak ve zaten turizm artar. İzmir’de turizm yatırımı yapmak isteyenler uyduruk şeyler yapmasın, düzgün turizm yatırımları yapılsın istiyorum" dedi.
“BAZI ŞEYLER PARAYLA ALINAMIYOR”
Tugay, İzmir’in kent kimliği ve alması gereken yatırımlar hakkında yaptığı açıklamada, "Kent kimliğiyle ilgili; İzmir insanlarının birbirine hoşgörüyle yaklaştığı, sosyal yaşamıyla zengin, doğal güzellik açısından zengin, tarım potansiyeli olan, çok yüksek gastronomi potansiyeli olan bir şehir.” İfadelerini kullandı.
Tugay, açıklamasına şöyle devam etti:
“Bizim çalışmamız gereken alanlar, sahip olduğumuz doğal zenginliklerimizi korumalıyız, doğa, deniz, kıyı, ormanlar, akarsularımız koruyacağız. Yerleşim planlarını yaparken bugüne kadar yapılan hatayı bundan sonra yapmayacağız. Herkes körfez yakınında deniz görecek şekilde yaşamaya çalışıyor. 4 milyonluk nüfusun 3 milyonu körfezin çevresine yerleşmiş, bu kadar nüfus artışı olunca kaçınılmaz olarak altyapı, ulaşım sorunu oluyor ve körfez de kirleniyor. Bizlerin bu dönemli en önemli sorumluklarından biri İzmir’e bir vizyon katacaksak doğal güzellikleri, doğanın, yaradanın bahşettiği güzellikleri korumak olmalı. Bunun üzerinde birbirine saygılı, şehrine sahip çıkan bir kent olmalıyız. Buraya herhangi bir yatırım gelecekse yatırım olsun da taştan olsun dememeliyiz. Doğayı kirleten yatırımlar olmamalı. İzmir maden açısında zenginlikleri olan bir şehir olabilir ama dağlarını taşlarını, ormanlarını pervasızca yok eden bir şehir olmamalıdır. Kalkınmamız için bazı gelişim alanları var ama her biri adeta geldiği ve çok nazikçe yerleştiği o alanda bir zarar vermeden canlılara var olur. Biz bunu başarabilirsek tarım topraklarımız çok olduğu için aç kalmayız. Yaşamın tüm güzelliklerini yaşarız. Dağında kar yağdığında orada oluruz, kumsalda denize gireriz, çiçeğini, rüzgarını koklarız. Bizim zenginliğimiz zaten bunlar. Bazı şeyler parayla alınamıyor.”
“SAHİP OLDUĞUMUZ GÜZELLİKLERİ KORUMALIYIZ”
Arap Yarımadasındaki bozulmuş toprak yapısı, çölleşme, anormal sıcakları anlatan Tugay, " Ne kadar muhteşem binalar yaparsanız yapın oraya, insanlar gelip Karadeniz’de huzur arıyor. İzmirlilerin en fazla yüzleşmesi gereken konu bu. Sahip olduğumuz güzellikleri korumak için her birimiz üstüne düşeni yapacak. Gastronomi, nitelikli tarım, eğitim, sağlık yatırımları İzmir için uygun gibi görülüyor. Limanlarımızla beraber, uluslararası ölçekteki festivallerimizle beraber şehrimizin kalkınması, tanıtımı için yeterli olacaktır. İzmir fuarı da bunlardan biridir. İZFAŞ yatırımlarımda belki doz aşımı olmuş olabilir, bu sene de uluslararası katımını güçlendirerek eski fuarı yakalamayı amaçlayarak, daha geniş kullanım alanıyla İzmir fuarını gerçekleştireceğiz" yanıtını verdi.
“ÖRNEK BİR İŞ YAPIYORUZ”
Ege Şehir’in Menemen’de devraldığı araziye örnek bir sosyal konut projesi yapacağını anlatan Tugay, "Çocuklar, kadınlar, tüm vatandaşlarımız orada huzuru bulsun diye hayal ederek proje yapıyoruz. Örnek bir iş yapıyoruz. Para kazanmayı amaçlamadığımız, örnek bir proje olmasını hayal ediyoruz. Çok farklı projeler için hazırlanıyor arkadaşlarımız. Hayal ettiklerimizi orada gerçekleştirdiğimizde hem şehir merkezini çepere alma, İzmir’in her yerinde huzurla yaşayacağımıza adım atacağız" dedi.
“METROYU SİGORTALATACAĞIZ”
Tugay, METRO için gelen eleştirilere ise, "Türkiye’de hiçbir metronun sigortası yok, devlet kurumlarında olmuyor, 2022’de 8 milyon civarındayken, 2023 yılında 225 milyon teklif verilince yapılması mümkün olmamış. Bu sene mali mesuliyet sigortası yaptıracağız. Kısa sürede ihale edilecek"
AK PARTİ GRUBUNDAN BÜTÇE ELEŞTİRİSİ
AK Parti Grup Başkanı Hakan Yıldız, İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin 2025 yılı için ayrılan bütçesiyle ilgili eleştirilerde bulundu. Yıldız, konuşmasında, “Bu kaynağın İzmirlinin temel sorunlarına aktarılmasını çok isteriz. Mezarlık için ayrılan bütçe, yeni alanların açılması için çok ama çok yetersizdir. Bizim derdimizi İzmir’in kronik sorunlarını çözmek. Ama yetki ve sorumluluk sizde. Kentsel dönüşüm yolunda bu kenti yeni bir hayale sürüklüyorsunuz ancak bu doğru değil. AK Parti grubu olarak, bütçenin rakamı yüksek, gerçekleşmesi umarım yüzde 100 olur. Ancak kalemlerin de ortaya konulan vaatleri karşılamadığı gerekçesiyle oy çokluğu yapacağımızı söylemek isterim.” ifadelerini kullandı.
Yıldız’a yanıt veren CHP Grup Başkanvekili Zafer Levent Yıldız ise şöyle konuştu:
“Oto yol risk evet, ama şu açıdan risk. Bir defa bu 22 yıllık iktidarın sonunda siz bir imalata yapmaya başlayınca biz acayip geri kalıyoruz. İzmir İstanbul yolu için yazıldı çizildi. Bu bir risk. İkinci risk, bazen bu plancılığı plancılar için belki daha net konuşabilirler ama bazen bir yerlere ulaşımları çok sıkı kilit ulaşımları sağlamak yerine engellemek gerekebilir. İzmir İstanbul otoyolu doğru bir yatırımdı. Deniz yoluyla bir ulaşım da belki doğru bir yatırımdı biz bunların hiçbirini tartışmadık. Hem maliyetinden dolayı risk olarak alınmış olabilir. En temel rahatsızlığımız oraya ne izin verileceği ya da bir yol köprü yapıldığında cebimizden ne kadar para çıkacağı konusunda rahatsız oluyoruz. Belediye kontrolünden çıkan bir şey yok. Süt Kuzusu’nda da öyle bir sorun yok. Birtakım kriterler saptanmaya çalışılıyor. Projenin suistimal edilmesine engel olacak birtakım önlemlerden bahsedebiliriz.”
TUGAY’DAN YILDIZ’A YANIT
Yıldız’ın açıklamalarına yanıt veren Tugay, şöyle konuştu:
“Böyle bir ekonomide bütçe yapmak kolay değil. Her ay hazineden, iller bankasından belediyemize gelen para belli. Ülkemizin ekonomik açıdan riskler taşıdığı belli. Bu ortamda çok istesek de her şeye gönlümüzün istediği kadar para ayıramıyoruz ve mantık devreye giriyor. Daha öncelikli problemlerimize yöneliyoruz. Körfez’le ilgili çalışmalar, altyapı, trafik, kentsel dönüşüm çalışmaları bizim için önceliklidir. Bütçeye onun için Buca Metrosu, Onat Tüneli ile ilgili, ulaşım ve trafik projeleriyle ilgili ciddi bir proje ayırdık. Basın-Yayın ve Halkla İlişkiler bütçesi ile ilgili rakam, HİM personelinin de ücretlerini kapsıyor. Bir gazete ya da televizyona verilecek ücret 720 milyon TL değil. Esasen bu rakamı buraya getiren şey personel gideridir. Çok sayıda çalışan arkadaşımızın maaşı ve diğer giderleri onun içinde sayıldığı için o rakam çıkıyor. Bizim toplu ulaşımı ESHOT bazlı planlarken, toplu ulaşımla ilgili bize gelen bir sürü yeni talep var. Yeni hatlara ihtiyacımız var, filomuz aslında yaşça genç, ortalama 9 yaşında. Buna rağmen en yeni otobüslerle, Büyükşehir olunca köylerin hepsi bir şekilde otobüs istiyor. ‘Benim köyüm küçük’ diyen yok, bu taleplerin hepsini karşılamaya çalışıyoruz. Çok ciddi sayıda hat artışı var. Dolayısıyla 620 araç alımı hedeflendi, bunların 2025 yılında 500 civarında alımını hesapladık ve bütçeye koyduk. Bilet gelirinin çok üzerinde bir ESHOT gideri var. Burada önemli kalemlerden birisi akaryakıt gideri oluyor. Hem mali hem de çevreci otobüslerimiz olsun diye dönüşümler yapılması, elektrikli araçların artırılması planlanıyor. Çok geniş kapsamlı bir araştırmayla arkadaşlarımız Troleybüs adı verilen yeni nesil elektrikli araçlar dahil olmak üzere filomuzdaki o elektrikli araçları artırmaya çalışacak. İstiyoruz ki havamızı kirletmeyen bir toplu taşımamız olsun. Tabi ki ilave metro projeleri gelecek ancak şu aşamada elimizdeki otobüsleri verimli şekilde kullanmak, yeni araçlar ve karbon emisyonu düşük araçlarla ulaşımı sağlamak adına çaba gösteriyoruz.”
BÜYÜKŞEHİR'E 91 MİLYAR LİRA BÜTÇE
İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin 2025 Mali Yılı Bütçesi ve İzleyen Yıllar Bütçesi, kasım ayı olağan meclis toplantısının 6’ıncı birleşiminde kabul edildi. İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin 2025 yılı bütçesi 91 milyar 300 milyon TL olarak kabul edildi.
ESHOT BÜTÇESİ OYBİRLİĞİYLE KABUL EDİLDİ
İzmir Büyükşehir Belediye Meclisi’nin Kasım ayı 6’ncı birleşiminde, ESHOT Genel Müdürlüğü’nün 2025 yılı Bütçe ve Performans Programı da görüşüldü. 24 milyar 200 milyon TL gider bütçesi; 13 milyar 300 milyon TL gelir bütçesi öngörülen program, meclis üyelerinin oybirliğiyle kabul edildi.
